Sztuka ziemi

Twoje dziecko uwielbia zbierać patyczki, kamyki, muszelki i szyszki? Będąc na spacerze może bez końca rysować palcem po piasku? Gratuluję! Masz w domu młodego artystę uprawiającego sztukę ziemi! 

Czym jest sztuka ziemi?

Dzieci często lubią bawić się w sposób, z jakiego potem korzystają dorośli artyści – wielu ze znanych twórców za punkt honoru ma wręcz odnalezienie w sobie dziecka i tworzenie tak, jakby nie znali żadnych wpojonych im przez otoczenie zasad. A dzieci są niekończącym się źródłem inspiracji – często intuicyjnie sięgają po materiały albo sposób tworzenia, który jest niezwykle oryginalny, bardzo świeży i nowoczesny. 

Tak właśnie jest w przypadku sztuki ziemi. To nurt artystyczny, którego przestrzenią działania jest środowisko naturalne. Pierwsze prace związane ze sztuką ziemi powstały w latach sześćdziesiątych dwudziestego wieku, kiedy to artyści zaczęli realizować monumentalne nieraz założenia przy użyciu naturalnych materiałów, podkreślając swoją zależność od matki natury i inspirując się jej siłami. Najbardziej znanym tego typu dziełem jest Spiralna grobla Roberta Smithsona, zbudowana z błota, kryształów soli, skał bazaltowych i ziemi na wybrzeżu Wielkiego Jeziora Słonego w stanie Utah w USA. To monumentalna praca, która robi niesamowite wrażenie. 

Dziecięca twórczość z natury

Nasze dzieci nie potrzebują jednak teorii sztuki ani żadnych definicji by wiedzieć, że to właśnie natura daje najwięcej inspiracji i jest im najbliższa. Na spacerach bardzo często zbierają kamyczki, muszelki i kasztany, a robienie jesiennych bukietów z liści to wręcz punkt obowiązkowy każdego październikowego spaceru. 

Warto wykorzystać to ich naturalne zainteresowanie przedmiotami, jakie można znaleźć w lesie, na plaży czy nad strumykiem, i zachęcić je do wykonania przy ich użyciu prac plastycznych, które będą oryginalne, czasem efemeryczne, a czasem zupełnie niespodziewane. 

Fantastycznym pomysłem jest na przykład układanie różnych płaskich kształtów z kamyków znalezionych na plaży. Mogą to być kształty konkretne, organiczne, mogą też być zupełnie abstrakcyjne. Mogą być małe albo naprawdę rozległe – ważne, by dzieci same je zaplanowały i wykonały. Tego typu prace mają też wielką wartość w tym, że są nietrwałe. Przypominają tybetańskie mandale, które misi tygodniami usypują z kolorowego piasku, by potem jednym ruchem ręki je zniszczyć, przypominając sobie o ulotności świata. 

Dobrym pomysłem może być pokazanie dzieciom paru zdjęć takich mandali i zachęcenie ich, by same je wykonały. Mogą do tego użyć naprawdę wszystkiego, co daje natura: liści, warzyw, owoców, kamieni, patyków, mchu. Układanie geometrycznych kształtów i wypełnianie ich naturalnymi kolorami z pewnością je zainspiruje i wciągnie na dłużej!

Jeśli jesteśmy na plaży albo na leśnej polanie, warto pobawić się w ustawianie kamyków jeden na drugim – to świetne ćwiczenie, które pozwala dzieciom rozwinąć motorykę małą, a jednocześnie dowiedzieć się więcej o balansowaniu i wpływie kształtu przedmiotów i tego, z jakiego materiału są zbudowane, na ich masę.

Świetnym sposobem na rozwój wyobraźni jest konstruowanie przedmiotów z patyków. Tutaj może się przydać pomoc rodziców, w zależności od skali działania. Patyki można wykorzystać do zrobienia procy, małej kukiełki, ale także na przykład dużego szałasu w ogrodzie, który potem może służyć jako oryginalne miejsce zabawy.

Ostatnią moją propozycją na działania artystyczne związane z naturą jest robienie własnych farbek z soku z owoców lub z pokruszonych kawałków węgla czy cegły (po dodaniu do nich odrobiny spoiwa w postaci jajka) oraz pędzli z patyków czy piórek. To właśnie takie zadanie polecam przedszkolakom w mojej książce Sówka Jędruś: Zabawa w artystów – pozwala na zbliżenie się do natury i zrozumienie, że kiedyś ludzie nie mieli sklepów z materiałami plastycznymi, a jedynie to, co mogli znaleźć wokół siebie. I że zupełnie nie przeszkadzało im to w tworzeniu niesamowitych prac! 

Kiedy więc spędzacie z dziećmi czas na świeżym powietrzu, zachęcajcie je do eksperymentów i twórczego myślenia. Gwarantuję, że zaskoczą Was swą kreatywnością!

Artykuł pierwotnie ukazał się na łamach Magazynu Dzieci.